Lào tận dụng thủy điện để giải quyết khủng hoảng nợ thông qua khai thác tiền điện tử

Lào, một quốc gia không giáp biển ở Đông Nam Á, đang ngày càng chấp nhận khai thác tiền điện tử như một phản ứng chiến lược đối với hai thách thức: nợ quốc gia đáng kể và nguồn thủy điện dư thừa. Tham vọng dài hạn của đất nước là trở thành "nguồn điện của Đông Nam Á" đã dẫn đến việc xây dựng đập rộng rãi, tạo ra nguồn cung năng lượng dư thừa nhưng cũng tích lũy các nghĩa vụ tài chính đáng kể.

Chi tiết sự kiện

Chính phủ Lào đang tích cực theo đuổi việc cấp phép cho các nền tảng giao dịch tiền điện tử và hoạt động khai thác tiền điện tử tại địa phương. Sáng kiến này được thiết kế để chuyển đổi lượng điện chưa được sử dụng thành lợi nhuận kinh tế, từ đó tạo ra ngoại tệ mạnh cho nhà nước. Mặc dù các nhà chức trách đã bày tỏ sự thận trọng về những rủi ro cố hữu do tính chất biến động của tài sản kỹ thuật số, nhưng nhu cầu kinh tế dường như đang thúc đẩy hướng đi chính sách này. Lào không đơn độc trong việc khám phá con đường này; các quốc gia khác như Bhutan, Pakistan và Pháp cũng đang xem xét hoặc thực hiện các chiến lược để tận dụng năng lượng dư thừa cho việc khai thác Bitcoin, cho thấy một xu hướng toàn cầu ngày càng tăng trong việc kiếm tiền từ các nguồn năng lượng thông qua tài sản kỹ thuật số.

Phân tích phản ứng thị trường và các yếu tố kinh tế

Sự chuyển hướng của Lào sang khai thác tiền điện tử chủ yếu là một phản ứng đối với khủng hoảng nợ cấp tính. Công ty điện lực quốc doanh, Électricité du Laos (EDL), đã báo cáo tổng gánh nặng nợ là 5,4 tỷ đô la Mỹ vào năm 2023, với ngành năng lượng rộng lớn hơn đóng góp hơn 6 tỷ đô la Mỹ vào tổng mức độ phơi nhiễm nợ của chính phủ. Áp lực tài chính này phần lớn được cho là do phát triển thủy điện rộng rãi, chủ yếu được tài trợ bằng các khoản vay của Trung Quốc. Các khoản thanh toán dịch vụ nợ đã tăng mạnh, đạt 1,7 tỷ đô la vào năm 2023, với tổng nợ công và nợ được nhà nước bảo lãnh (PPG) hiện ước tính vượt quá 100% GDP. Trung Quốc nắm giữ gần một nửa nợ nước ngoài có chủ quyền của Lào.

Lý do của chính phủ tập trung vào việc đa dạng hóa nguồn doanh thu và đảm bảo ngoại tệ mạnh trong bối cảnh thị trường xuất khẩu hạn chế. Tuy nhiên, chính sách này không phải là không có những lời chỉ trích và rủi ro cố hữu. Các mối lo ngại bao gồm sự biến động giá cực đoan của tiền điện tử, tác động môi trường tiềm tàng từ mạng lưới đập rộng lớn và sự ổn định của lưới điện. Các sự cố trong quá khứ, chẳng hạn như hạn hán theo mùa, đã dẫn đến việc tạm ngừng cung cấp điện cho các hoạt động khai thác, nhấn mạnh sự cân bằng bấp bênh giữa cung và cầu năng lượng.

Bối cảnh và hàm ý rộng hơn

Những thách thức kinh tế của Lào vượt ra ngoài nợ, với việc người dân phải đối mặt với lạm phát cao dai dẳng và đồng tiền quốc gia, kip, đã mất giá một nửa so với đô la Mỹ trong năm năm qua. Thị trường khai thác tiền điện tử toàn cầu, trị giá 2,2 tỷ đô la Mỹ vào năm 2024, được dự kiến sẽ tăng lên 3,3 tỷ đô la Mỹ vào năm 2030, với Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 6,9%. Sự mở rộng này được thúc đẩy bởi việc tăng cường các trường hợp sử dụng blockchain và sự chấp nhận ngày càng tăng của các tổ chức đối với tài sản tiền điện tử.

Bhutan đưa ra một ví dụ thuyết phục về một quốc gia nhỏ đã tích hợp thành công khai thác Bitcoin do nhà nước sở hữu với năng lượng thủy điện dồi dào của mình. Tính đến tháng 7 năm 2025, Bhutan đã nắm giữ hơn 11.400 Bitcoin, trị giá khoảng 1,4 tỷ đô la, chiếm khoảng 40% GDP của đất nước. Điều này chứng minh tiềm năng của tài sản kỹ thuật số để phục vụ như một nguồn doanh thu đáng kể cho các dịch vụ công cộng.

Lào đã thiết lập một khung pháp lý rõ ràng cho các nỗ lực tiền điện tử của mình, bao gồm phí bản quyền 500.000 đô la Mỹ cho mỗi giấy phép khai thác và thuế 1.000.000 đô la Mỹ cho mỗi 10 megawatt điện tiêu thụ, phải nộp vào ngân sách nhà nước.

Bình luận của chuyên gia

Những lời chỉ trích về chiến lược của Lào nhấn mạnh tính chất phản ứng của nó. Witoon Permpongsacharoen, giám đốc Mạng lưới Năng lượng và Sinh thái Mekong, đã tuyên bố:

"Việc Lào cho phép sử dụng điện để khai thác tiền điện tử rõ ràng không phải là điều được thúc đẩy bởi các điều kiện nội bộ. Nó xuất phát từ thực tế là Lào đang mắc nợ nặng nề và không thể trả nợ."

Quan điểm này làm nổi bật quan điểm rằng chính sách là hậu quả của tình trạng khó khăn tài chính hiện có chứ không phải là một chiến lược kinh tế chủ động, có tầm nhìn xa.

Nhìn về phía trước

Thành công và khả năng tồn tại lâu dài của sáng kiến khai thác tiền điện tử của Lào phụ thuộc vào một số yếu tố quan trọng. Chúng bao gồm sự ổn định bền vững của thị trường tiền điện tử toàn cầu, sự sẵn có liên tục của thủy điện dư thừa và năng lực của chính phủ trong việc quản lý hiệu quả các thách thức về môi trường và ổn định lưới điện liên quan. Nếu Lào điều hướng thành công những phức tạp này, cách tiếp cận của họ có thể tạo tiền lệ cho các quốc gia đang phát triển khác tìm cách kiếm tiền từ năng lượng dư thừa, từ đó tích hợp tài sản kỹ thuật số hơn nữa vào các khuôn khổ kinh tế toàn cầu. Ngược lại, bất kỳ trở ngại đáng kể nào cũng có thể làm trầm trọng thêm tình hình tài chính vốn đã bấp bênh của quốc gia và có khả năng làm giảm niềm tin vào các liên doanh tiền điện tử do nhà nước tài trợ.