Công ty khởi nghiệp AI Trung Quốc DeepSeek đã giới thiệu một mô hình trí tuệ nhân tạo tiên tiến với các tính năng tác nhân, làm tăng cường sự cạnh tranh trong thị trường AI toàn cầu. Sự phát triển này đã dẫn đến sự sụt giảm đáng kể của cổ phiếu công nghệ và bán dẫn của Mỹ, thúc đẩy các nhà đầu tư đánh giá lại định giá và bối cảnh cạnh tranh.
Mô hình AI mới của DeepSeek tăng cường cạnh tranh toàn cầu, gây ra đợt bán tháo cổ phiếu công nghệ Mỹ
Thứ Hai, chứng khoán Mỹ đã trải qua sự sụt giảm đáng kể, dẫn đầu là sự suy thoái mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghệ và bán dẫn, khi các nhà đầu tư phản ứng với việc thâm nhập thị trường và sự trỗi dậy nhanh chóng của công ty khởi nghiệp AI Trung Quốc DeepSeek. Mô hình AI mới của công ty, tự hào với các tính năng tác nhân tiên tiến và hiệu quả chi phí chưa từng có, báo hiệu một cuộc cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Chi tiết sự kiện
Công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc DeepSeek đã ra mắt phiên bản cập nhật của mô hình ngôn ngữ lớn của mình, DeepSeek-V3.1, với kế hoạch phát triển thêm, bao gồm các khả năng tác nhân tiên tiến. Động thái chiến lược này định vị DeepSeek là một đối thủ cạnh tranh trực tiếp với các nhà lãnh đạo lâu đời của Hoa Kỳ như OpenAI và là một đối thủ chủ chốt tranh giành vị trí dẫn đầu thị trường trong Trung Quốc chống lại các gã khổng lồ trong nước như Alibaba, Tencent và ByteDance. Mô hình DeepSeek-R1 của công ty đã thể hiện khả năng cạnh tranh với o1 của OpenAI và Gemini-2.5 Pro của Google. Các tiến bộ chính bao gồm DeepSeek-Coder V2, đạt 85,6% trên điểm chuẩn HumanEval, và khả năng đa phương thức thời gian thực của DeepSeek-VL trên 12 ngôn ngữ.
Phân tích phản ứng thị trường
Sự xuất hiện của DeepSeek đã gây ra một đợt bán tháo đáng chú ý trên thị trường Mỹ vào thứ Hai. Nasdaq Composite ghi nhận mức giảm phần trăm một ngày lớn nhất kể từ ngày 18 tháng 12. Cổ phiếu bán dẫn chịu tác động nặng nề nhất, với chỉ số các nhà sản xuất chip giảm 9,2%, đánh dấu mức giảm phần trăm một ngày lớn nhất kể từ tháng 3 năm 2020. Cổ phiếu của Nvidia Corp. (NVDA) đã giảm mạnh 17%, dẫn đến ước tính mất 600 tỷ USD vốn hóa thị trường cho nhà sản xuất chip này — mức giảm một ngày sâu nhất từ trước đến nay trên Phố Wall. Các công ty lớn khác trong ngành, Broadcom Corp. (AVGO) và Marvell Technology Inc. (MRVL), chứng kiến cổ phiếu của họ giảm khoảng 11% mỗi loại. Các công ty công nghệ lớn hơn cũng trải qua sự sụt giảm, với Microsoft Corp. (MSFT), Meta Platforms Inc. (META) và Alphabet Inc. (GOOGL) ghi nhận mức giảm từ 2,1% đến 4,2%. Nhà sản xuất máy chủ AI Dell Technologies Inc. (DELL) giảm 8,7%, và nhà đầu tư Nhật Bản SoftBank Group Corp. chứng kiến cổ phiếu của mình giảm hơn 8%. Phản ứng thị trường cho thấy mối lo ngại của nhà đầu tư về sự cạnh tranh gia tăng và áp lực giá tiềm tàng từ một đối thủ mới hiệu quả về chi phí trong lĩnh vực AI sinh lợi.
Bối cảnh và hàm ý rộng hơn
Lợi thế chiến lược của DeepSeek bắt nguồn từ mô hình phát triển và vận hành cực kỳ hiệu quả về chi phí. Chẳng hạn, mô hình DeepSeek-R1 chỉ yêu cầu dưới 6 triệu USD chi phí đào tạo, chỉ bằng một phần nhỏ so với hàng tỷ USD mà các phòng thí nghiệm phương Tây thường chi cho hiệu suất tương đương. Hiệu quả này cho phép DeepSeek cung cấp giá mã thông báo chỉ 0,10 USD cho đầu vào và 0,20 USD cho đầu ra trên mỗi triệu mã thông báo, giảm 90% so với mức trung bình của ngành. Chiến lược định giá mạnh mẽ này phá vỡ kinh tế học đào tạo mô hình AI và có thể đẩy nhanh việc áp dụng ở các thị trường nhạy cảm về giá. Phương pháp mô hình nguồn mở của công ty, với mô hình DeepSeek-V3 được phát triển với chi phí dưới 6 triệu USD và sử dụng ít dữ liệu hơn so với các đối thủ cạnh tranh, cung cấp một giải pháp thay thế khả thi, rẻ hơn, thách thức các mô hình kinh doanh dựa trên đăng ký của các công ty như OpenAI. DeepSeek báo cáo 125 triệu người dùng hoạt động hàng tháng trên toàn cầu vào quý 2 năm 2025 và gần đây đã huy động được 520 triệu USD trong vòng cấp vốn Series C, định giá công ty ở mức 3,4 tỷ USD. Khoản này bao gồm 80 triệu USD dành cho cơ sở hạ tầng đào tạo tiết kiệm năng lượng, nhấn mạnh cam kết tăng trưởng bền vững.
Hệ sinh thái tác nhân AI đang phát triển nhanh chóng là điều hiển nhiên, với các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này đã huy động được 2,8 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025. Trên toàn cầu, 116,1 tỷ USD đã được đổ vào 1.403 giao dịch AI trong cùng kỳ, với các dự án liên quan đến AI chiếm 71% tổng vốn đầu tư mạo hiểm của Hoa Kỳ trong quý 1 năm 2025. Các dự báo cho thấy 25% các doanh nghiệp sử dụng AI tạo sinh sẽ triển khai các hệ thống tác nhân vào cuối năm 2025.
Trong Trung Quốc, cạnh tranh cũng rất gay gắt. Alibaba Cloud, chi nhánh điện toán đám mây của Tập đoàn Alibaba, báo cáo doanh thu 33,4 tỷ nhân dân tệ (4,6 tỷ USD) trong quý tháng 6, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước, nhờ vào các khoản đầu tư đáng kể vượt quá 100 tỷ nhân dân tệ vào AI và cơ sở hạ tầng đám mây. Trong nửa đầu năm 2025, các mô hình ngôn ngữ lớn Qwen của Alibaba chiếm 17,7% mức sử dụng AI cấp doanh nghiệp ở Trung Quốc, dẫn trước Doubao của ByteDance (14,1%) và DeepSeek (10,3%). Alibaba Cloud chiếm 35,8% thị phần dịch vụ đám mây AI của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025. Thị trường đám mây AI Trung Quốc được dự đoán sẽ tăng hơn gấp đôi lên 51,8 tỷ nhân dân tệ (7,3 tỷ USD) vào năm 2025 từ 20,8 tỷ nhân dân tệ trong năm nay. Bất chấp sự trỗi dậy nhanh chóng và sự hỗ trợ của chính phủ, DeepSeek chủ yếu được xem là một yếu tố hỗ trợ công nghệ trong Trung Quốc, dân chủ hóa quyền truy cập AI với các mô hình miễn phí, hơn là một đối thủ cạnh tranh thương mại trực tiếp với các gã khổng lồ đã ăn sâu.
Bình luận của chuyên gia
Robert Lea, nhà phân tích cấp cao tại Bloomberg Intelligence, đã bày tỏ sự thận trọng về triển vọng lợi nhuận của các công ty điện toán đám mây Trung Quốc.
“Sự lạc quan rằng nhu cầu AI tăng lên sẽ dẫn đến lợi nhuận đáng kể tại các công ty điện toán đám mây của Trung Quốc vẫn còn sai lầm,” Lea tuyên bố. Ông còn dự đoán, “cuộc chiến giá cả và chi phí năng lượng tăng vọt sẽ khiến ngành điện toán đám mây phân mảnh của Trung Quốc thua lỗ trong ba năm tới.” Quan điểm này làm nổi bật bản chất thâm dụng vốn của cuộc đua AI và những thách thức trong việc đạt được lợi nhuận bất chấp sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường.
Nhìn về phía trước
Sự gia nhập của DeepSeek với các mô hình AI hiệu quả về chi phí và hiệu suất cao báo hiệu một giai đoạn mới của cạnh tranh toàn cầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Các gã khổng lồ công nghệ Mỹ và Trung Quốc có khả năng đối mặt với áp lực liên tục về giá cả và đổi mới khi các công ty tranh giành thị phần. Mặc dù các công ty Trung Quốc như Alibaba và Tencent giữ vị trí thống lĩnh trong nước và tiếp tục đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng AI, nhưng khả năng chuyển đổi sự thống trị khu vực thành lãnh đạo toàn cầu của họ vẫn bị thách thức bởi các rào cản quy định và cạnh tranh quốc tế gay gắt. Các cuộc chiến giá cả đang diễn ra và chi phí cơ sở hạ tầng leo thang là những yếu tố chính cần theo dõi, có khả năng ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và định hướng chiến lược của các công ty AI trên toàn thế giới trong những năm tới.