Hiệu suất thương mại tháng 9 của Trung Quốc vượt dự báo trong bối cảnh đa dạng hóa xuất khẩu

Khả năng phục hồi thương mại của Trung Quốc tiếp tục trong bối cảnh động lực toàn cầu thay đổi

Mở đầu Động lực thương mại toàn cầu đang trải qua một sự thay đổi đáng chú ý khi Trung Quốc công bố số liệu thương mại tháng 9 mạnh hơn dự kiến. Xuất khẩu tăng 8.3% so với cùng kỳ năm trước, trong khi nhập khẩu tăng đột biến bất ngờ 7.4% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu mức cao nhất trong 17 tháng. Những kết quả này nhấn mạnh khả năng của Trung Quốc trong việc điều hướng các căng thẳng thương mại dai dẳng với Hoa Kỳ thông qua đa dạng hóa thị trường chiến lược và tập trung vào xuất khẩu giá trị cao hơn.

Diễn biến chi tiết Dữ liệu tháng 9 cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc tăng 8.3% so với cùng kỳ năm trước, tăng tốc từ mức 4.4% ghi nhận vào tháng 8 và vượt dự báo thị trường. Từ đầu năm đến hết quý 3 năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 2.78 nghìn tỷ USD, tăng 6.1% so với cùng kỳ năm trước, vượt qua mức tăng trưởng 5.9% của năm 2024. Hiệu suất xuất khẩu mạnh mẽ này chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu từ các khu vực ngoài Hoa Kỳ. Xuất khẩu sang Liên minh Châu Âu tăng 14.2%, các quốc gia ASEAN tăng 15.6%, Châu Phi tăng đáng kể 56.6%, và Mỹ Latinh tăng 15.2% trong tháng 9. Ngược lại, xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm mạnh 27.0%. Các danh mục tăng trưởng chính bao gồm tàu thủy (+42.7%), bán dẫn (+32.7%), và ô tô (+10.9%). Các lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề từ thị trường Hoa Kỳ, như may mặc (-8.0%), giày dép (-13.3%), và đồ chơi (-27.9%), đã hoạt động kém đáng kể.

Đáng ngạc nhiên hơn, nhập khẩu của Trung Quốc đã tăng tốc lên 7.4% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 9 từ mức 1.3% vào tháng 8, đánh dấu mức cao nhất trong 17 tháng. Sự tăng vọt này, bất chấp các dấu hiệu nhu cầu nội địa giảm nhẹ, được củng cố bởi nhập khẩu hàng hóa mạnh mẽ, với sắt tăng 13.4% và đồng tăng 24.4%. Nhập khẩu công nghệ cao cũng chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể, bao gồm bán dẫn (+14.1%) và máy bay (+201.3%). Tổng thặng dư thương mại trong tháng 9 đạt 90.5 tỷ USD, thấp hơn một số kỳ vọng.

Phân tích phản ứng thị trường Khả năng phục hồi trong số liệu thương mại của Trung Quốc cho thấy sự thích nghi thành công với các áp lực địa chính trị, đặc biệt là việc áp đặt thuế quan của Hoa Kỳ. Tỷ trọng của Hoa Kỳ trong tổng xuất khẩu của Trung Quốc giảm đáng kể, từ hơn 19% vào năm 2017 xuống 11.4% trong ba quý đầu năm 2025, minh họa một chiến lược đa dạng hóa có chủ ý và hiệu quả. Sự chuyển dịch chiến lược này, cùng với môi trường đồng đô la Mỹ yếu hơn nói chung (điều này đã góp phần làm nhân dân tệ Trung Quốc (CNY) mất giá so với các đồng tiền khác), đã hỗ trợ xuất khẩu sang các khu vực ngoài Hoa Kỳ. Sự gia tăng bất ngờ của nhập khẩu, đặc biệt là hàng hóa và linh kiện công nghệ cao, gợi ý hoạt động công nghiệp tiềm ẩn và việc bổ sung hàng tồn kho trong nước, có lẽ trước kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng. Điều này cho thấy khả năng phục hồi sâu sắc hơn trong nền kinh tế Trung Quốc so với những gì một số nhà kinh tế học đã giả định trước đây.

Bối cảnh rộng hơn & Hàm ý Hiệu suất thương mại tháng 9 của Trung Quốc báo hiệu một sự thay đổi đáng kể trong các tuyến đường thương mại toàn cầu và sự phụ thuộc giảm vào thị trường Hoa Kỳ. Sự định hướng lại chiến lược này làm giảm thiểu tác động của chủ nghĩa bảo hộ của Hoa Kỳ và thách thức hiệu quả của các chính sách thương mại dựa trên thuế quan. Sự tăng trưởng bền vững trong xuất khẩu pin lithium, xe điện, tàu thủy và bán dẫn nhấn mạnh khả năng cạnh tranh ngày càng tăng của Trung Quốc trong sản xuất tiên tiến và thúc đẩy các ngành công nghiệp giá trị cao hơn. Điều này có ý nghĩa đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, có khả năng dẫn đến cạnh tranh gia tăng trong các lĩnh vực mới nổi này. Sự khác biệt trong hiệu suất thương mại giữa các lĩnh vực tiếp xúc với Hoa Kỳ và các lĩnh vực đa dạng hóa nhấn mạnh tầm quan trọng của các công ty toàn cầu trong việc giám sát sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng và rủi ro thị trường liên quan đến quan hệ thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc. Mặc dù thặng dư thương mại thấp hơn một chút so với dự kiến, nhưng sức mạnh tổng thể của cả xuất khẩu và nhập khẩu mang lại triển vọng tích cực hơn cho mục tiêu tăng trưởng 5% của Trung Quốc vào năm 2025, bất chấp những thách thức nội địa dai dẳng như giảm phát và thị trường bất động sản yếu kém.

Bình luận của chuyên gia Michelle Lam, nhà kinh tế học khu vực Đại Trung Quốc tại Société Générale, nhận định: "Nhu cầu mạnh mẽ từ các điểm đến ngoài Hoa Kỳ và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ của Trung Quốc đã giúp hạn chế tác động của các biện pháp thương mại của Hoa Kỳ." Quan điểm này củng cố ý tưởng rằng những nỗ lực đa dạng hóa chủ động của Trung Quốc đang mang lại kết quả hữu hình. Bà lưu ý, sự phục hồi tương đối của xuất khẩu "có thể đã khuyến khích Bắc Kinh có lập trường kiên quyết hơn trong các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra." Tuy nhiên, Wang Jun, phó cục trưởng Tổng cục Hải quan, cảnh báo rằng "Trung Quốc vẫn đối mặt với một môi trường bên ngoài phức tạp và không chắc chắn," nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục nỗ lực ổn định thương mại.

Triển vọng Những tháng tới sẽ tiết lộ liệu sự gia tăng nhập khẩu gần đây có bền vững hay chỉ là một sự kiện nhất thời bị ảnh hưởng bởi các yếu tố mùa vụ hoặc việc bổ sung hàng tồn kho tạm thời. Tăng trưởng nhập khẩu bền vững sẽ phụ thuộc vào sự phục hồi mạnh mẽ của nhu cầu nội địa. Đối với các nhà đầu tư, ý nghĩa bao gồm việc tiếp tục giám sát các công ty có rủi ro đáng kể đối với xung đột thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc so với những công ty được hưởng lợi từ các quan hệ đối tác thương mại đa dạng của Trung Quốc. Quỹ đạo của chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất tiên tiến, có thể sẽ được định hình bởi chiến lược phát triển nội bộ và mở rộng thị trường bên ngoài đang diễn ra của Trung Quốc. Khả năng tái leo thang của tranh chấp thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc vẫn là một rủi ro, nhưng tầm quan trọng giảm sút của thị trường Hoa Kỳ đối với hiệu suất xuất khẩu tổng thể của Trung Quốc có thể giảm bớt một số tác động tiêu cực. Nhu cầu bên ngoài dự kiến sẽ vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng của Trung Quốc trong phần còn lại của năm.