Yönetici Özeti
Merkezi Olmayan Otonom Kuruluşlar (DAO'lar), karar verme için tahmin piyasalarını kullanan bir yönetişim modeli olan Futarchy'yi giderek daha fazla keşfediyor. Bu eğilim, özellikle Polymarket gibi platformlarda görülen önemli işlem faaliyetinin ardından tahmin piyasalarının doğrulanmasından önemli ölçüde etkilenmektedir. Solana'nın MetaDAO'su büyük ölçekli Futarchy uygulamasında birincil kolaylaştırıcı olarak ortaya çıkarken, Optimism ve Uniswap Vakıflarından gelen girişimler Ethereum ekosistemi içinde artan bir ilgiyi işaret ediyor.
Etkinlik Detayı
Kasım 2023'te Solana'da başlatılan MetaDAO, Futarchy'yi operasyonelleştirmek için merkezi bir platform haline geldi. Dokuz DAO'da 62 Futarchy'yi kolaylaştırdı ve bunlardan 19'u seçim sonrası tamamlandı. Jito, Marinade ve Sanctum gibi Solana tabanlı önemli DAO'lar MetaDAO'yu kendi yönetişimlerine entegre etti. Örneğin, Sanctum, MetaDAO'yu birincil platformu olarak benimsedi, Futarchy oylamalarıyla dört kararı çözdü ve bu teklifler için 1.648 benzersiz oy alan katılımcıyı çekti. Bu, 2024'te Lido ve Ethereum İsim Servisi (ENS) tarafından elde edilen ayrı oy veren sayısından daha yüksekti. MetaDAO'dan yeni bir başlatma paneli, Futarchy DAO'larının oluşturulmasını basitleştirmeyi amaçlayarak, yeni projeler için sermaye oluşumu ve güven sorunlarını potansiyel olarak ele alıyor.
Solana'nın ötesinde, Uniswap Vakfı ve Optimism Vakfı, Butter'a verilen ortak bir hibe aracılığıyla Ethereum ve Katman 2'lerde Futarchy uygulamalarını pilot olarak denemek için ortaklık kurdu. Optimism, Mart 2025'te 21 günlük özel bir zincir üstü yönetişim deneyi başlattı ve teşvik olarak 500.000 OP tokenı dağıttı. Katılımcılar, OP teşvikleri alan projeler için Toplam Kilitli Değer (TVL) büyümesini tahmin etmek için simüle edilmiş tokenlar olan OP-PLAY'i kullandı ve en iyi beş proje hibe aldı. Bu deney, seçilen Rocket Pool ve SuperForm gibi projelerin gerçek TVL büyümesinde düşük performans göstermesiyle zorlukları vurguladı. Bu kısmen, ETH fiyat oynaklığına duyarlı USD cinsinden metriklerin kullanılmasından kaynaklandı. Bahis başına altı zincir üstü etkileşim gerektiren yüksek kullanıcı sürtünmesi ve bilgi asimetrisi, katılımın azalmasına ve doğruluğun düşmesine katkıda bulundu. Uzmanlar ("Rozet Sahipleri") en düşük kazanma oranlarını gösterdi.
Bu arada, daha geniş tahmin piyasası manzarası oynaklık gösterdi. Kasım 2024'te 2,6 milyar dolara (büyük ölçüde ABD seçimlerinden kaynaklanan) işlem hacminde bir artış yaşayan Polymarket, önemli bir düşüş yaşadı. Ocak 2025'te işlem hacmi, Aralık ayındaki 1,9 milyar dolardan 515 milyon dolara düştü ve açık faiz Kasım 2024'ten Ocak 2025'e kadar %77 düştü.
Piyasa Etkileri
Futarchy'nin artan şekilde benimsenmesi, merkezi olmayan kuruluşların karar alma ve kaynak tahsis etme biçiminde potansiyel bir değişime işaret ediyor. Geleneksel oylamadan ziyade yönetişim için piyasa mekanizmalarına açıkça güvenmek, başarılı bir şekilde uygulanırsa daha verimli ve dirençli DAO'lara yol açabilir. MetaDAO tarafından sunulan "Hizmet Olarak Futarchy" modeli, yeni DAO'ların bu yönetişim yapısını başlangıçtan itibaren benimsemeleri için engelleri azaltabilir.
Ancak Optimism deneyi kritik zorlukları gösterdi. TVL için USD cinsinden metriklerin kullanılması (temel varlık fiyat oynaklığına tabi) sonuçları çarpıttı ve yanlış tahminlere yol açtı. Yüksek kullanıcı sürtünmesi katılım oranlarını doğrudan etkileyerek, pratik uygulamanın basitleştirilmiş arayüzler ve daha az zincir üstü etkileşim gerektirdiğini gösterdi. Uzmanlar arasındaki düşük kazanma oranları, bilgili katılımcıların bile optimal olmayan piyasa tasarımları altında mücadele ettiğini gösteriyor. Bu bulgular, Futarchy'nin umut vadeden teorik bir çerçeve sunmasına rağmen, etkinliğinin sağlam metrik tasarımına, azaltılmış kullanıcı sürtünmesine ve açık, tarafsız bilgi akışlarına büyük ölçüde bağlı olduğunu gösteriyor. Seçim sonrası Polymarket aktivitesindeki düşüş, mevcut tahmin piyasalarının sürekli katılım ve likidite için yüksek profilli olaylara bağımlılığını vurgulayarak, daha rutin yönetişim kararları için uzun vadeli sürdürülebilirlik hakkında soruları gündeme getiriyor.
Uzman Yorumu
MetaDAO ile ilişkili olanlar gibi Futarchy'nin savunucuları, piyasa manipülasyonunu azaltmak için yerleşik mekanizmalarını vurguluyor. Katılımcılar, spekülatif davranışları doğal olarak sınırlayan gerçek sermayeyi riske atarlar. Sistem ayrıca, büyük sahiplerini varlıklarını çeşitlendirmeye teşvik ederek potansiyel olarak daha dengeli bir karar alma sürecini teşvik eder. Futarchy sistemleri içindeki piyasa çöküşleri veya balonları ile ilgili endişeler kabul edilmekte ve geleneksel yönetişimdeki "piyasa bozuklukları" ile karşılaştırmalar yapılmaktadır. Temel ayırt edici özellik, bir kendi kendini düzeltme mekanizması görevi gören riske atılan sermaye bileşenidir: sürekli olarak kötü işlem performansı gösteren katılımcılar sermayelerini tüketecek ve daha sorumlu bir katılım sağlayacaktır.
Futarchy, uzman bilgisinden yararlanmak için de avantajlı görülüyor. Evrensel katılım gerektirmez, çünkü "ikna edici ve rekabetçi bilgilere" sahip birkaç bilgili katılımcı bir piyasayı etkili bir şekilde fiyatlandırabilir. Katılımcıların niceliğinden ziyade niteliğine odaklanma, DAO'lar içindeki karmaşık veya teknik kararlar için özellikle faydalıdır.
Daha Geniş Bağlam
Futarchy'nin yükselişi, Web3 tahmin piyasası ekosistemindeki daha büyük bir büyüme eğilimi içinde gerçekleşiyor. Bu ekosistem, 2024'te 4,43 milyar dolardan 2025'te 6,11 milyar dolara genişleyerek %37,8'lik bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) öngörüyor. Bu büyüme, tahmin piyasalarının spekülatif araçlardan kurumsal karar alma için potansiyel temel altyapıya doğru bir kaymayı gösteriyor. Polymarket'in CFTC lisanslı bir türev borsası olan QCEX'i satın alması, kurumsal sermayeyi çekerek düzenleyici uyumluluğa doğru bir hareketi vurguluyor. Ancak, Futarchy ve tahmin piyasalarının gelecekteki evrimi, düzenleyici belirsizlikleri çözmeye, yanlılık ve manipülasyona karşı yönetişim modellerini güçlendirmeye ve pazarın "toplu bilgeliğinin" en uygun merkezi olmayan yönetişim sonuçlarına dönüşmesini sağlamak için mekanizmaları sürekli olarak iyileştirmeye bağlıdır. Gelecekteki gelişmeler, basit token fiyatının ötesinde daha sofistike metrikleri ve zararlı kararlara karşı koruma önlemlerini, potansiyel olarak "kötü kararlar için vadeli işlem sözleşmeleri" aracılığıyla içerebilir.
kaynak:[1] Zincir Üzeri Futarchy'nin Durumu (https://www.galaxy.com/insights/research/the- ...)[2] Futarchy: Tahmin piyasaları yönetişim silahına dönüştüğünde, DAO karar alma paradigmasını altüst eden bir yönetişim deneyi | PANews (https://vertexaisearch.cloud.google.com/groun ...)[3] 2024'teki patlamanın ardından Polymarket 2025'te zorluklarla karşılaşıyor | Binance Square'deki blogtienso (https://vertexaisearch.cloud.google.com/groun ...)